کلینیک کاردرمانی

کاردرمانی استفاده از فعالیت‌های هدفمند برای جلوگیری از ناتوانی و حفظ سلامتی و دادن استقلال برای انجام کارهای افرادی است که به نوعی دچار آسیب جسمی، ذهنی یا روانی هستند. از نظر انجمن کاردرمانی آمریکا (AOTA) کاردرمانی عبارت است از استفاده از فعالیت‌های هدفمند برای افرادی که در اثر آسیب یا بیماری دچار محدودیت اختلال عملکرد روانی، اجتماعی، رشدی یا اختلال یادگیری شده‌اند، به منظور ایجاد حداکثر استقلال، جلوگیری از ناتوانی و حفظ سلامتی. این حرفه شامل ارزیابی، درمان و مشاوره است.

ارائهٔ خدمات ویژهٔ کاردرمانی شامل: آموزش مهارتهای زندگی روزمره، ایجاد و توسعهٔ مهارتهای درکی، حرکتی و عملکرد یکپارچگی حس، توسعهٔ مهارتهای بازی و پیش حرفه‌ای و تواناییهای اوقات فراغت، طراحی، ساختن یا بکار بردن وسایل کمکی و ارتزها و پروتزها، انتخاب وسایل نظافتی، استفاده از صنایع دستی که به طور ویژه به منظور افزایش عملکرد طرح شده است، توصیف و تفسیر آزمون‌ها مثل ارزیابی قدرت عضلانی، ارزیابی دامنهٔ حرکتی و نیز تطبیق محیط برای فرد معلول می‌باشد. این خدمات به طور فردی، گروهی یا در سیستم‌های اجتماعی ارائه می‌گردد.

بطور خلاصه تمامی افرادی که به علّت مشکل یا مشکلاتی لازم است تحت درمان قرار گیرند تا به استقلال در عملکردهای مورد نظر برسند، تحت این روش درمانی قرار می‌گیرند. مشکلات این افراد دامنهٔ وسیعی را دربرمی‌گیرد و می‌تواند حاصل یک صدمه، یا تصادف باشد یا ناشی از بیماری جسمی، اختلال عاطفی، تعارضات و فشارهای روانی یا حتی تأخیر در رشد یا اختلالات مادرزادی. این بیماران به تمام گروه‌های سنی از نوزادان، کودکان و … تا سالمندان می‌توانند تعلق داشته باشند که از دورهٔ کوتاه مدّت مراقبت در دوران حاد بیماری تا توانبخشی در دوره‌های تطابقی طولانی مدّت را شامل می‌شود.

۰

کاردرمانی به بیماران کمک می‌کند تا بهبود یابند و یا مهارت‌های مورد نیاز برای فعالیت‌های روزمره زندگی، از جمله مراقبت از خود، تفریح، زندگی مستقل و کار را به دست آورند. درمانگران در بیمارستان‌ها، مدارس، خانه‌های سالمندان و با بیماران در خانه‌های خود کار می کنند.

بیمارانی که از کاردرمانی یا OT سود می‌برند شامل افراد مبتلا به سکته مغزی، افراد دارای اوتیسم و سایر اختلالات رشدی، افرادی که از جراحی‌های خاصی (از جمله جراحی تعویض لگن) بهبود می‌یابند، افرادی که از افسردگی یا اضطراب رنج می‌برند و همچنین جانبازان و افراد مسن می‌باشند. کلینیک جامع توانبخشی رها با برخورداری از تیم توانبخشی حرفه‌ای شامل کاردرمانی، گفتار درمانی و فیزیوتراپی به درمان بیماران تحت نظر کار درمانان متخصص و متبحر کمک می‌کند.

تاریخچه و اهداف

ریشه کار درمانی مدرن به اواخر دهه ۱۸۰۰ برمی‌گردد، زمانی که درمانگران هنرمند و صنایع دستی شروع به کار در بیمارستان‌ها کردند، و از فعالیت‌های دستی برای مشغول کردن بیماران مبتلا به مشکلات روحی و جسمی استفاده نمودند. در آن دهه یا حتی قبل از آن، کار درمانی به طور عمده در نهادهای بهداشت روان مورد استفاده قرار می‌گرفت و آنچه که حاصل شد بیمارانی بودند که در فعالیت‌های طبیعی و روزمره مانند صنایع دستی، کشاورزی و یا تمیز کردن فعالیت می‌کردند و به نظر می‌رسید سالم‌تر شده‌اند. این یافته‌ها باعث شده است که پزشکان بیماران را صرف نظر از کلاس و موقعیت اجتماعیشان به انجام چنین فعالیت‌هایی تشویق کنند. به زودی پس از آن، در سال ۱۹۱۷، گروهی از متخصصان، انجمن کار درمانی آمریکا را تشکیل دادند. در روزهای اولیه سازمان، تمرکز اصلی کار درمانی بر روی کمک‌های بازسازی کننده یا بازتوانی سربازانی بود که در جنگ جهانی اول زخمی شده بودند. یک پیوند بسیار قوی بین شروع دارو و مدل پزشکی وجود داشت. کار درمانی به یک عمل پذیرفته شده برای توانبخشی ذهن و بدن تبدیل شد. این تمرکز بر بازتوانی نه تنها بدن، بلکه ذهن، کاردرمانی را جدای از سایر درمان‌های فیزیکی قرار می‌دهد. درمان فیزیکی بر قدرت و توانایی بدن در حرکت تمرکز دارد، در حالی که کاردرمانی مربوط به عملکرد کلی است. بخش کار این درمان به سادگی اشاره به فعالیت‌های طبیعی و هدفمند زندگی (از مسواک زدن دندان‌های خود تا پخت شام) اشاره دارد. کار درمانگران می‌خواهند به افراد در محل زندگی، محل کار، محل یادگیری و محل بازی کمک کنند. بیماری که در حال بهبودی از جراحی لگن می‌باشد، احتمالا هم پزشک طب فیزیکی و هم کار درمانگر را ملاقات خواهد کرد که اغلب با یکدیگر همکاری نزدیک دارند. متخصص طب فیزیکی بر بهبود قدرت و دامنه حرکتی بیمار تمرکز می‌کند، در حالی که کار درمانگر به بیمار آموزش می‌دهد که با یک واکر در محیط اطراف خود بچرخد، چگونه به صورت صحیح به رختخواب برود و از روی آن بلند شود و چگونه بدون کمک از دیگران لباس بپوشد. همچنین ممکن است خانه بیمار را برای بررسی خطرات احتمالی، نظیر فرش‌هایی که خطر آسیب دیدگی را به همراه دارند، ارزیابی کنند. کار درمانگران تکنولوژی‌های انطباقی را برای افرادی که به آنها نیاز دارند، ایجاد و استفاده می‌کنند. بیماری که تحت جراحی جایگزینی مفصل لگن قرار گرفته، نمی‌تواند در حین بهبودی از کمر خم شود، بنابراین یک کار درمانگر ممکن است به او جوراب کمکی بدهد، وسیله‌ای که شبیه یک لوله متصل به دو طناب بلند به نظر می‌رسد. با استفاده از این دستگاه تطبیقی، فرد می‌تواند جوراب را بدون خم شدن بالا بکشد.

کار درمانگر چه کاری انجام می‌دهد؟

کار درمانگران به شکل‌های مختلف کار می‌کنند. حدود نیمی از آن‌ها در بیمارستان‌ها یا مطب‌های خصوصی به کار درمانی مشغول هستند.
کار درمانگران در بیمارستان‎ها به بیماران در انجام فعالیت‌های روزانه (مانند لباس پوشیدن، حمام کردن و مسواک زدن دندان ها کمک می‌کنند) که باید با موفقیت در خانه انجام شوند. آن‌ها همچنین به بیماران در مراقبت‌های بلند مدت، از جمله در خانه‌های سالمندان و مراکز توانبخشی کمک می‌کنند. یک کار درمانگر در خانه سالمندان می‌تواند با استفاده از یک توپ بسکتبال اسباب بازی و یک تور از بیمار بخواهد تا روی تعادل و هماهنگی دست و چشم کار کند و هدف آن بهبود حرکت و کاهش دفعات افتادن است. در ابتدا کار درمانگر فرد را مشاهده می‌کند توانایی‌های جسمی، روحی و اجتماعی او و نحوه ارتباط او با کار را بررسی می‌کند، که چیزهایی هستند که فرد می‌خواهد در طول روز انجام دهد. علاوه بر این، کار درمانگران محیط اطراف فرد را بررسی می‌کنند تا اطمینان حاصل شود که می‌تواند این فعالیت‌های روزمره را با خیال راحت و با ایمنی انجام دهد. کار درمانگران با افرادی که آسیب‌های مغزی را تجربه کرده‌اند، هم در بیمارستان‌های توانبخشی کوتاه مدت و هم بلند مدت کار می‌کنند. ممکن است فعالیت‌هایی را ارائه دهند که به افراد دچار سکته مغزی کمک می‌کنند تا دوباره چگونگی استفاده از اندام‌های خود را یاد بگیرند یا ممکن است به جانبازانی که به وسیله تجهیزات انفجاری(SED) آسیب دیده‌اند، کمک کنند تا توانایی‌های شناختی خود را دوباره به دست آورند. آن‌ها ممکن است افراد دچار ضربه مغزی را به فروشگاه مواد غذایی ببرند تا به آن‌ها کمک کنند که چگونگی خرید کردن را یاد بگیرند یا آن‌ها را به یک مرکز پر جمعیت ببرند تا به آن‌ها در یافتن راهکارهایی برای مقابله با شرایط سخت کمک نمایند. کار درمانگران اطفال با کودکان در مراکز بستری و سرپایی و در مدارس کار می‌کنند. شما حتی می‌توانید کار درمانگر اطفال را در واحدهای نوزادان بیمارستان‌ها پیدا کنید، جایی که آن‌ها با کودکان متولد شده با اختلالات جسمی یا روحی ارتباط داشته و بهترین راه برای اطمینان از رشد سالم این کودکان را به والدین یا سرپرستان آموزش می‌دهند.
سایر کار درمانگران اطفال در درمان انسجام حسی با هدف کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم و اختلالات دیگر تخصص دارند و اطلاعات این فرآیند را از حواس چندگانه دریافت و پردازش می‌کنند. همچنین می‌توانند به کودکانی که در فعالیت‌های حرکتی ظریف، مانند نوشتن یا استفاده از قیچی مشکل دارند، کمک کنند. چنین متخصصین کار درمانی مبتنی بر مدرسه با کودکان در طیف وسیعی از سنین، از دانش آموزان پیش دبستانی تا افرادی که به کالج می‌روند، کار می‌کنند. همچنین کار درمانگرانی هستند که به طور خاص با افراد مسن و همچنین افرادی که در کارخانجات کار می‌کنند، همکاری دارند. برای کسانی که به پایان عمر خود نزدیک می‌شوند، کار درمانی می‌تواند به تداوم یک روال منظم کمک کند و اطمینان حاصل نماید که فرد در فعالیت‌های روزمره، مانند پخت و پز، خوردن، تمیز کردن یا ورزش، حضور خود را حفظ می‌کند.

در کار درمانی چه نواحی از بدن مورد درمان قرار می‌گیرند؟

کار درمانی شامل چندین بخش عملکرد است. تمام برنامه‌ها و ادهداف درمانی بر اساس نیازهای فرد ایجاد و اجرا می‌شوند.

مهارت‌های حرکتی ظریف: اشاره به حرکت و مهارت ماهیچه‌های کوچک در دست و انگشتان
مهارت‌های حرکتی زمخت: اشاره به حرکت عضلات بزرگ در بازوها، پاها و تنه
مهارت‌های حرکتی بصری: اشاره به حرکت بر اساس درک اطلاعات بصری
مهارت‌های حرکتی دهانی: اشاره به حرکت عضلات دهان، لب‌ها، زبان و فک، از جمله مکیدن، گاز گرفتن، خرد کردن، جویدن و بلعیدن
مهارت‌های مراقبت از خود: مربوط به لباس پوشیدن، تغذیه و توالت رفتن معمول
ادغام حسی: توانایی دریافت، چینش و پاسخ به اطلاعاتی که از جهان دریافت می‌کنیم.
مهارت‌های برنامه ریزی حرکتی: توانایی برنامه ریزی، پیاده سازی و توالی کارهای حرکتی
مهارت‌های نوروحرکتی: مربوط به واحدهای سازنده قدرت عضلانی، تونیک عضلانی، مکانیسم‌های موضعی و ادغام رفلکس
کاردرمانی برای کودکان
برخی افراد ممکن است تصور کنند که کاردرمانی جسمی و ذهنی فقط برای بزرگسالان است و کودکان، نیازی ندارند. اما کار اصلی کودک بازی و یادگیری است و کار درمانگران می‌توانند مهارت‌های کودکان برای بازی، عملکرد مناسب در مدرسه و فعالیت‌های روزانه را ارزیابی کنند و آن‌ها را با آنچه که برای این گروه سنی مناسب است، مقایسه کند. کار درمانگران علاوه بر کار کردن برای رفاه فیزیکی فرد، به عوامل روانشناختی، اجتماعی و محیطی که می‌توانند از طریق روش‌های مختلف تأثیرگذار باشند، توجه دارند. این رویکرد باعث می‌شود کار درمانی بخشی حیاتی از مراقبت‌های بهداشتی برای برخی از کودکان باشد.

کودکانی که ممکن است به کاردرمانی نیاز داشته باشند

کودکان دارای این مشکلات پزشکی ممکن است از کاردرمانی سود ببرند:

آسیب در حین تولد یا نقایص مادرزادی
اختلالات پردازش حسی
آسیب‌های تروماتیک (مغز یا نخاع)
مشکلات یادگیری
اوتیسم یا اختلالات رشد فراگیر
آرتریت روماتوئید نوجوانی
سلامت روانی یا مشکلات رفتاری
استخوان‌های شکسته یا سایر آسیب‌های ارتوپدی
تاخیرهای رشد
مشکلات پس از جراحی
سوختگی‌ها
اسپینا بیفیدا
آمپوتاسیون تروماتیک
سرطان
آسیب‌های شدید دست
مولتیپل اسکلروز، فلج مغزی و سایر بیماری‌های مزمن
کار درمانگران ممکن است:

به کودکان در انجام مهارت‌های حرکتی ظریف کمک کنند تا بتوانند اسباب بازی‌ها را بردارند و رها کنند و مهارت‌های نوشتن با دست خط خوب را به دست آورند
هماهنگی دست و چشم را برای بهبود مهارت‌های بازی کودکان و مهارت‌های مدرسه (ضربه زدن به هدف، ضربه زدن به توپ، کپی کردن از تخته سیاه و غیره) بررسی می‌کنند.
به کودکان دارای تاخیرهای شدید رشدی در انجام وظایف اساسی (مانند حمام کردن، لباس پوشیدن، مسواک زدن دندان ها و غذا خوردن) کمک می‌کنند.
به کودکان دچار اختلالات رفتاری کمک می‌کنند تا رفتارهای مثبت را در همه محیط‌ها حفظ کند (به عنوان مثال به جای زدن دیگران و یا برون ریزی، از روش‌های مثبت برای مقابله با خشم، مانند نوشتن درباره احساسات و یا شرکت در فعالیت فیزیکی) استفاده کنند.
به کودکان دارای ناتوانی‌های جسمی مهارت‌های هماهنگی مورد نیاز برای غذا خوردن، استفاده از کامپیوتر، یا افزایش سرعت و خوانایی دست خط خود را آموزش می‌دهند.
نیاز کودک به تجهیزات تخصصی مانند صندلی‌های چرخ دار، اسپلینت، تجهیزات حمام، وسایل لباس پوشیدن، یا وسایل ارتباطی را ارزیابی می‌کنند.
با کودکانی که مشکلات حسی و توجهی دارند برای بهبود تمرکز و مهارت‌های اجتماعی کار می‌کنند.
کار درمانگر چگونه به کودکان دارای مشکلات یادگیری و توجهی کمک می‌کنند؟

اگر فرزند شما مشکلات خاصی در یادگیری و تمرکز داشته باشد، کار درمانگر می‌تواند گزینه خوبی باشد. او می‌تواند به کودکان کمک کند تا مستقل‌تر شوند و در انجام وظایف بهتر عمل کنند. این گفته مخصوصا برای کودکان کوچکتر صادق است. کار درمانگران می‌توانند به کودکانی کمک کنند که در مهارت‌های حرکتی ظریف و زمخت، مثل بچه‎های مبتلا به دیسپراکسی، مشکل دارند.

برای تمرین مهارت‎های حرکتی ظریف، کودکان ممکن است اجسامی با موچین بردارند تا بتوانند قدرت و کنترل را تمرین کنند. آن‌ها ممکن است چیزهایی را با قیچی ببرند تا بر مشکلات مربوط به غلبه دست غلبه کنند.
برای ایجاد مهارت‌های حرکتی زمخت مانند تعادل و هماهنگی، کودکان ممکن است پریدن از روی موانع، گرفتن توپ‌های با اندازه‌های مختلف یا دویدن از روی مانع را انجام دهند.
کار درمانگر همچنین می‌تواند کمک بزرگی برای کودکان دارای مشکلات پردازش حسی باشد. بعضی از کودکان دارای مشکلات حسی، به تحربک خارجی بیش از حد واکنش نشان می‌دهند و دچار سرگیجه و بیش فعالی می‌شوند. سایر کودکان کم تحرک هستند و به دنبال تحریک حسی می‌باشند. اگر کودک شما چنین مشکلاتی داشته باشد، کار درمانگر ممکن است یک برنامه حسی ارائه دهد. این برنامه با دقت طراحی شده مجموعه‌ای از فعالیت‌های فیزیکی و سکون است که برای ارائه نیازهای حسی به هر کودک ایجاد شده است. کار درمانگران همچنین ممکن است از کارهای سنگین استفاده کنند تا به کودکانی کمک نمایند که به دنبال نوع خاصی از ورودی حسی هستند یا از آن اجتناب می‌کنند. کاردرمانی جسمی و ذهنی همچنین می‌تواند به کودکان دارای سایر مشکلات یادگیری و توجهی مانند دیسلیکسیا، مشکلات پردازش تصویری، مشکلات مربوط به عملکرد اجرایی و دیسگرافی کمک کند.